Sinds enkele jaren is a internationale duurzaamheidsindicator die je ongetwijfeld al hebt gehoord: ecologische voetafdruk. In een context waarin de uitdagingen op milieugebied toenemen, wordt het meten van deze voetafdruk cruciaal voor het ontwerpen van nieuw beleid dat zowel het milieu als het sociale welzijn bevordert.
Traditioneel werd het bbp (bruto binnenlands product) gebruikt als mondiale economische indicator, maar deze weerspiegelt niet de impact op het milieu. Daarom is de ecologische voetafdruk Het komt naar voren als een complementaire maatstaf die de reeks effecten integreert die menselijke gemeenschappen op hun omgeving hebben. Door de berekening ervan is het mogelijk om zowel het gebruik van natuurlijke hulpbronnen als de productie van afval te beoordelen, waardoor een evenwichtiger en realistischer beleid kan worden ontwikkeld.
Wat is de ecologische voetafdruk?
Dit concept wordt gedefinieerd als
de totale ecologisch productieve oppervlakte die nodig is om de hulpbronnen te produceren die door een gemiddeld individu in een gemeenschap worden geconsumeerd en om het door dat individu gegenereerde afval te absorberen, ongeacht de locatie van deze oppervlakken.
Dat wil zeggen dat de ecologische voetafdruk aangeeft hoeveel biologisch productieve ruimtes we nodig hebben om onze levensstijl in stand te houden. Door middel van metingen kunnen we het duurzaamheidsniveau van een bevolking identificeren in relatie tot de beperkte hulpbronnen van de planeet.
De studie van de ecologische voetafdruk
Bij de berekening van de ecologische voetafdruk wordt rekening gehouden met verschillende essentiële factoren van de productie- en consumptieprocessen. Om het te berekenen, is het essentieel om te beseffen dat:
- Voor elk type goed of dienst is er een stroom van materialen en energie.
- Dat moet je hebben ecologische systemen die het gegenereerde afval absorberen.
- De productie van goederen neemt doorgaans grondgebied in beslag dat bedoeld is voor productieve ecologische systemen, waardoor deze worden verkleind.
Deze berekening integreert meerdere milieueffecten, maar is niet onfeilbaar. Er zijn bepaalde aspecten (voornamelijk kwalitatieve) zoals bodem-, water- en luchtverontreiniging, waar niet altijd rekening mee wordt gehouden, behalve de CO2-uitstoot.
Niet-verklaarde gevolgen voor het milieu
Zo worden aspecten als verlies aan biodiversiteit, erosie, aantasting van het landschap of watergebruik (behalve bij hydraulische infrastructuur) doorgaans niet meegenomen in de berekening van de voetafdruk. Bovendien wordt aangenomen dat landbouw-, veeteelt- en bosbouwpraktijken duurzaam zijn, wat niet in alle gebieden het geval kan zijn.
Daarom zijn de resultaten van de ecologische voetafdruk doorgaans conservatiever, waarbij de meest voorzichtige opties worden gekozen wat de berekening betreft.
Biocapaciteit: een aanvullende hulpbron
Een complementaire term voor de ecologische voetafdruk is biocapaciteit, wat verwijst naar de hoeveelheid biologisch productief oppervlak die beschikbaar is. Het omvat gewassen, weilanden, bossen en productieve zeegebieden.
Het verschil tussen de ecologische voetafdruk en de biocapaciteit staat bekend als de ecologisch tekort, dat wil zeggen: de gevraagde middelen minus de beschikbare middelen. Als een gemeenschap een ecologisch tekort heeft, betekent dit dat zij meer consumeert dan haar omgeving op de lange termijn kan ondersteunen.
De mondiale biocapaciteit wordt bijvoorbeeld geschat op 1,8 hectare per inwoner, wat de hoeveelheid productieve hulpbronnen aangeeft die de planeet per persoon kan bieden. Maar in landen als de Verenigde Staten overschrijdt de ecologische voetafdruk dit cijfer en bedraagt 9.6 hectare, wat betekent dat als iedereen in de wereld zou leven zoals in de Verenigde Staten, we meer dan negen planeet Aarde nodig zouden hebben.
Zo berekent u uw ecologische voetafdruk
Om een nauwkeurige schatting van de ecologische voetafdruk te verkrijgen, is het noodzakelijk om alle consumptie die verband houdt met fundamentele activiteiten (voedsel, energie, bosproducten, landgebruik) te begrijpen en deze te vertalen naar productieve oppervlakte.
Fasen van het berekeningsproces
De berekening gebeurt in twee stappen:
- Rekening houden met verbruik: Het werkelijke of geschatte verbruik wordt berekend met behulp van de formule: Consumptie = Productie + Import – Export.
- Transformeer consumptie in productief oppervlak: Aan de hand van mondiale opbrengst- en productiviteitswaarden wordt geschat hoeveel hectare er nodig zijn.
Het resultaat van deze berekening wordt uitgedrukt in mondiale hectares (heks), een statistiek waarmee u territoria kunt vergelijken en globale parameters kunt aanpassen.
Energieverbruik
Als het om energieverbruik gaat, meet de ecologische voetafdruk meestal de oppervlakte die nodig is om de gegenereerde CO2-uitstoot te absorberen. De berekening is gebaseerd op het delen van het totale energieverbruik door het vermogen van de bossen om CO2 vast te leggen.
Berekening van de persoonlijke ecologische voetafdruk
Tegenwoordig zijn er verschillende online tools waarmee je snel je ecologische voetafdruk kunt berekenen. Deze rekenmachines evalueren consumptiegewoonten op het gebied van energie, water, transport, afval en materialen.
Door een reeks eenvoudige vragen in te vullen, krijgt u een duidelijk beeld van hoeveel hectare u nodig heeft om uw levensstijl te ondersteunen. Een van de bekendste opties is deze MyFootprint-calculator, waarmee u uw voetafdruk kunt vergelijken met die van anderen en suggesties krijgt hoe u deze kunt verkleinen.
Neutraliseer onze ecologische voetafdruk
Zodra we de impact van onze voetafdruk kennen, worden er maatregelen voorgesteld om deze te verkleinen. Het verkleinen van de ecologische voetafdruk op mondiaal niveau brengt aanzienlijke veranderingen op persoonlijk niveau met zich mee, zoals het aannemen van duurzamere gewoonten.
Enkele van deze maatregelen zijn onder meer:
- Gebruik het openbaar vervoer of een minder vervuilend vervoermiddel.
- Recycle actief en verminder het gebruik van plastic.
- Gebruik lampen met een laag verbruik en efficiënte apparaten.
De transitie naar duurzamere gewoonten is de sleutel tot het verminderen van onze impact op het milieu. Elke kleine verandering, van woningisolatie tot efficiënt watergebruik, kan een merkbaar effect hebben op de totale ecologische voetafdruk.